Uczciwość zamiast dyplomu? Czego Polacy oczekują od polityków

Agencja badawcza SW Research przeprowadziła sondaż, w którym zadała respondentom dwa pytania. W pierwszym poprosiła ich o opisanie własnymi słowami cech, które politycy ich zdaniem powinni w sobie zmienić, aby ludzie zaczęli ich lepiej postrzegać. Z kolei w drugim, badani mieli za zadanie uporządkowanie sześciu kategorii cech, które ich zdaniem powinni poprawić politycy w pierwszej kolejności, aby zyskać większą przychylność obywateli.

Zobacz: W TV Republika kampania intensywna jak nigdzie indziej

Co mogliby zmienić w sobie politycy, zdaniem tych, którym zależy na poprawie kultury politycznej w Polsce? Dla ponad jednej trzeciej uczestników życia politycznego, kluczowa jest uczciwość (19 proc.) i prawdomówność (18 proc.). Na drugim miejscu wskazują oni na ogólną rzetelność polityka – dotrzymywanie obietnic (15 proc.) oraz wiarygodność (3 proc.). Umiarkowane znaczenie ma natomiast dbałość o interesy Polski (9 proc.), bycie bliżej ludzi (6 proc.) czy wysoka kultura wypowiedzi (5 proc.).

Na końcu listy priorytetów do poprawy ankietowani wskazują na poziom kompetencji czy wykształcenia (3 proc.).

– To sygnał, że kryzys zaufania nie wynika z braku kompetencji, ale z deficytu etosu. Z punktu widzenia socjologii zaufania społecznego, to właśnie ten rozdźwięk między deklaracjami a praktyką polityczną jest głównym źródłem frustracji obywateli. Niezdolność polityków do odpowiedzi na te oczekiwania może długofalowo osłabiać legitymizację instytucji publicznych – zauważa socjolog Piotr Zimolzak, wiceprezes SW Research.

Zobacz: Influencerom oferowano pieniądze za publikacje o wyborach prezydenckich

Polityk idealny – czy istnieje?

Spontaniczne skojarzenia Polaków z sylwetką idealnego polityka znajdują potwierdzenie w pytaniu o hierarchię konkretnych zestawów cech i wartości. Jako najważniejszą cechę dobrego polityka Polacy wymieniają uczciwość i przejrzystość (38 proc.), rozumianą jako jawność w działaniu, wiarygodność i odporność na korupcję. Tylko 4 proc. badanych uznaje, że ten zestaw cech jest najmniej istotny dla polityka.

W drugiej kolejności, politycy mogą istotnie zyskać w oczach obywateli, jeżeli będą przedkładać interes publiczny nad własną karierę czy uposażenie (24 proc.). Zaledwie 6 proc. ankietowanych deklaruje, że działanie w tym kierunku nie przyczyni się istotnie do poprawy wizerunku polityków. 

Zobacz: Sprawdziłam, kto kupuje reklamy polityczne na Facebooku. Dziwni zleceniodawcy na ostatniej prostej

Na trzecim miejscu na liście priorytetów do poprawy znalazła się odpowiedzialność i skuteczność – 14 proc. badanych uważa, że politycy powinni działać sprawnie, egzekwować porządek, a obywatele powinni mieć możliwość rozliczania ich działań.

Mniej istotne dla Polaków są takie cechy jak spójność wyznawanych wartości oraz przejawianie postaw obywatelskich (8 proc.) czy empatia i bliskość z ludźmi oraz wrażliwość na ich realne problemy (7 proc.). 

Obszarem, do którego politycy powinni przywiązywać najmniejszą wagę, zdaniem Polaków, jest sfera kompetencji i wykształcenia. Zaledwie 8 proc. obywateli oczekuje, że dobrze wykształcony i przygotowany merytorycznie lider to synonim dobrego polityka. Natomiast ponad co trzeci badany (37 proc.) uważa tę sferę jako najmniej istotną dla budowy korzystnego wizerunku polityka. 

Badanie zostało zrealizowane przez agencję badawczą SW Research w dniach 13-14 maja 2025 r. techniką CAWI na reprezentatywnej próbie 1032 dorosłych Polaków.